Al is in Kaatsheuvel dan wel veel monumentaals verdwenen, toch zijn er vaak nog kleine elementen over die herinneren aan de rijke historie van ons kerkdorp. Kleine monumentale elementen waar je misschien dagelijks wel aan voorbij loopt of fietst en in al die jaren nog nooit hebt opgemerkt, maar wel een stukje van de Kaatsheuvelse historie vertellen. De komende weken zullen we in De Duinkoerier aandacht besteden aan deze kleine historische elementen. Vandaag is dat de Zwarte Madonna?

Wie door de Dr. van Beurdenstraat rijdt of loopt, de straat in Kaatsheuvel met heel veel historische elementen, komt op nummer 29 rechts naast de voordeur wel een heel aparte Maria afbeelding tegen. De afbeelding heeft heel veel weg van een ’Zwarte Madonna’. Een dergelijke afbeelding is binnen de religieuze beeldende kunst en in de vormen van Mariaverering een beeld of een afbeelding van een Madonna waarvan het gezicht zwart is gekleurd. Soms is er ook zwart materiaal voor het beeld gebruikt. De afbeelding is vaak zo bedoeld en verwijst naar een zinsnede in de Bijbel, (Hooglied 1,5-6) waar staat: ’Ik ben zwart maar lieflijk’. Dit slaat op de bruid van Salomo, de Koningin van Sheba. In de geschiedenis komen wel meer zwarte godinnen voor, zowel in de Egyptische, Anatolische, Mesopotamische cultuur als in de Keltische en de Romaanse. Ze zijn een verwijzing naar de moeder-, vruchtbaarheids- en aardgodinnen.

De maker van deze afbeelding, die dateert uit eind 1939/begin 1940, heeft wel een aantal kenmerken van de Zwarte Madonna verwerkt in dit kunstwerk. Zo is een van de kenmerken dat de handen en de vingers buitenproportioneel groot zijn en ziet het gezicht van het kind eruit als het gezicht van een volwassene. Aan deze kenmerken voldoet het betreffende kunstwerk naast de voordeur. Het Jezuskind op de afbeelding houdt een bal met daar bovenop een kruis vast dat de wereld moet vertegenwoordigen. Het geheel is aan beide zijden opgefleurd met prachtige gekleurde bloemen en vorm gegeven in een soort halve cirkel. Al bij al een heel speciaal kunstwerk wat hier is gerealiseerd en zich daar al ruim 80 jaar bevindt.

Het huis zelf kent ook een opmerkelijke historie, omdat daar een van de grondleggers van de vakbond, Kiske Roestenberg, het heeft gebouwd en hij er samen met zijn vrouw, twee dochters en zeven zoons heeft gewoond. Het huis werd door de schoenfabrikanten in de volksmond het ’dubbeltjeshuis’ genoemd om de vakbondsbestuurder in kwaad daglicht te stellen. Het huis zou volgens hen namelijk zijn gebouwd van de contributiebetalingen van de vakbondsleden. De contributie die voor de vakvereniging moest worden betaald bedroeg namelijk tien cent ofwel een dubbeltje. Roestenberg genoot echter het vertrouwen van de schoenmakers en leerlooiers en zij steunden hem door dik en dun. Hij verrichte veel en vruchtbaar werk voor hen, maar ook in de Langstraat, en dat werd uiteindelijk in 1952 gewaardeerd met een naar hem vernoemde straat, de Verlengde Hoofdstraat heette vanaf dat moment tot op de dag van vandaag de Roestenbergstraat.

Hopelijk dat u voortaan op uw wandeling of fietstocht aandacht besteed aan de kleine historische elementen die het verhaal van ons kerkdorp Kaatsheuvel en zijn omgeving levendig houden. Ze zijn in ieder geval de moeite waard om te bewaren. Iets waar heemkundekring De Ketsheuvel zich voor inzet. Word ook lid en meldt u aan via www.deketsheuvel.nl.

Kees Grootswagers, lid heemkundekring De Ketsheuvel