Al is in Kaatsheuvel dan wel veel monumentaals verdwenen, toch zijn er vaak nog kleine elementen over die herinneren aan de rijke historie van ons kerkdorp. Kleine monumentale elementen waar je misschien dagelijks wel voorbij loopt of fietst en in al die jaren nog nooit hebt opgemerkt, maar wel een stukje van de Kaatsheuvelse historie vertellen. De komende weken zullen we in De Duinkoerier aandacht besteden aan deze kleine historische elementen. Vandaag is dat de dennenappel.
Wie goed in het straatbeeld rondkijkt ziet af en toe de afbeelding van een dennenappel als versiering op een hek of een pilaar staan. In Kaatsheuvel zijn daar een paar mooie voorbeelden te zien, zoals de paal bij het hekwerk bij het pand Hoofdstraat 91 en bij de pilaren bij Gasthuisstraat 19 (een modernere versie van beton). Maar is dat nu puur een versiering of heeft die dennenappel een diepere symbolische betekenis. Wie wat verder zoekt, komt tegen dat het een symbool is van vruchtbaarheid, welvaart en overvloed. De dennenappel is altijd een synoniem geweest van goede wensen die de symbolische betekenis van levenskracht, onsterfelijkheid en goddelijkheid belichaamt. In vele culturen komen we het symbool van de dennenappel tegen. Zo was het voor de Azteken een symbool van spiritualiteit en onsterfelijkheid. De Azteekse godin van de landbouw en voeding werd vaak afgebeeld met dennenappels en groenblijvende bomen. De Egyptenaren daarentegen kenden de god Osiris die een slangenstaf met zich meedroeg met daar bovenop een dennenappel, net zoals dat in de Griekse mythologie Dionysius deed. Ook de Assyriërs beschouwden de dennenappel net als de Azteken als een symbool van onsterfelijkheid en daarnaast ook als symbool voor verlichting. Zo bestond het oude Assyrische paleisbeeldhouwwerk uit gevleugelde goden die dennenappels omhoog hielden.
Ook in de Keltische cultuur komen we dennenappels tegen die symbool stonden voor vruchtbaarheid en regeneratie. Zo hielden Keltische vrouwen dennenappels onder hun kussen om sneller zwanger te worden. Daarnaast was de dennenappel ook met de religie verbonden. De heilige staf van de paus bevat onder andere een dennenappel. Die wordt gezien als een symbool van verlichting in het christelijk geloof. Veel kerken hebben kandelaars en lampen in de vorm van dennenappels. Ook binnen het hindoeïsme worden verschillende goden en godinnen met dennenappels in hun handen afgebeeld.
De symboliek van de dennenappels in het straatbeeld in Kaatsheuvel zullen vooral terug te voeren zijn op welvaart en overvloed. Vooral bij de wat rijkere schoenfabrikanten werd dit symbool rijkelijk toegepast als ornament. Ook nu nog worden de palen bij hekwerken voorzien van een dennenappel. Een paar mooie voorbeelden, al dan niet in een kleinere vorm, zijn te vinden in de Gasthuisstraat op de nummers 61, 71, 73 en 111 en Bernsehoef 5.
Hopelijk dat u voortaan op uw wandeling of fietstocht aandacht besteed aan de kleine historische elementen die het verhaal van ons kerkdorp Kaatsheuvel levendig houden. Ze zijn in ieder geval de moeite waard om te bewaren. Iets waar heemkundekring De Ketsheuvel zich voor inzet. Word ook lid en meldt u aan via www.deketsheuvel.nl.
Kees Grootswagers, lid heemkundekring De Ketsheuvel