Al is in Kaatsheuvel dan wel veel monumentaals verdwenen, toch zijn er vaak nog kleine elementen over die herinneren aan de rijke historie van ons kerkdorp. Kleine monumentale elementen waar je misschien dagelijks wel voorbij loopt of fietst en in al die jaren nog nooit hebt opgemerkt, maar wel een stukje van de Kaatsheuvelse historie vertellen. De komende weken zullen we in De Duinkoerier aandacht besteden aan deze kleine historische elementen. Vandaag is dat terrazzo.
Je ziet het tegenwoordig weer op een groot aantal plaatsen of het nu vloeren, tegels, badkuipen, aanrecht- of tafelbladen zijn; terrazzo. Het geeft een heel mooi nostalgisch effect en het maken ervan vraagt om echt vakwerk. Voor terrazzo worden meestal korrels van natuursteen gebruikt, maar glas of parelmoer kan ook. Die korrels worden in een molen gemengd met cement en zand. Het mengsel dat dan ontstaat vormt de basis voor terrazzo. Het formaat van de korrels doet er ook toe voor de kleur, net als het cement (wit of grijs). Eventueel kan er ook nog wat pigment doorheen als men een bepaalde kleur wenst. Na droging wordt het geheel gepolijst.
Terrazzo komt van oorsprong uit Italië. De Romeinen maakten er drieduizend jaar geleden al vloeren mee en verwerkten daarin mozaïeken. De techniek kwam echter echt in zwang toen in de 15e eeuw Venetiaanse arbeiders de nieuwe techniek herontdekten. Ze gebruikten afgekeurd restmateriaal uit de marmergroeve en maakten daarvan terrassen rondom hun huizen. Door het op een bepaalde manier te polijsten ontstonden schitterende structuren. Al snel werd het dan ook op grote schaal gebruikt bij de bouw van kerken, paleizen en andere voorname gebouwen. Zo ook bij het hoogaltaar bij de St. Janskerk in de Hoofdstraat.
In Nederland zijn cementgebonden terrazzovloeren vanaf de tweede helft van de 19e eeuw op grote schaal aangelegd. Vaak werden ze aangelegd door Italianen die afkomstig waren uit de toen arme streek Friuli, een streek in Noord-Oost Italië rond de stad Udine, gelegen tussen Venetië, de Alpen, Slovenië en de Adriatische Zee. Ook in het Kaatsheuvelse straatbeeld treffen we op de dag van vandaag nog op vele plaatsen terrazzo aan. Het meest zichtbaar is het gebruik als entree bij de voordeur, die vaak werden aangelegd in jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Vooral in de Van Heeswijkstraat, Gasthuisstraat, Erasstraat, Heikant, Peperstraat, Antoniusstraat, Jan de Rooijstraat, Vaartstraat, Mgr. Völkerstraat en Hoofdstraat is op een aantal plaatsen het voor de voordeur te zien. Bij een aantal twee-onder-een kap huizen, zoals bij de Van Heeswijkstraat 17 en 19 met een mooie rand rondom een lichter middenvlak, en een bredere uitvoering met een rand alleen aan de stoepzijde bij de nummers 13 en 15. Een heel fraai exemplaar treffen we aan bij het adres Gasthuisstraat 86, Van Heeswijkstraat 31 en Mgr. Völkerstraat 30. Daar heeft men zwart-witte blokjes verwerkt in een fraaie rechthoek tussen de omlijsting en de lichtere terrazzo in het midden. Dit is in een grotere vorm ook te zien op het adres Dr. van Beurdenstraat 14. Wat kleinere exemplaren met een omlijsting zijn te zien bij Gasthuisstraat 68, 84, 164 en 166 en Hoofdstraat 3, 5, 96, 104, 106, 130, 157, 175, 177, 197 en 199. Op het adres Gasthuisstraat nummer 31 is voor de voordeur een groot omlijst exemplaar van terrazzo te zien, helaas is deze echter gescheurd. Ook fraaie uitvoering treffen we aan bij Peperstraat nummer 8. Al bij al kleine kunstwerkjes die in het straatbeeld van Kaatsheuvel gekoesterd moeten worden.
Hopelijk dat u voortaan op uw wandeling of fietstocht aandacht besteed aan de kleine historische elementen die het verhaal van ons kerkdorp Kaatsheuvel levendig houden. Ze zijn in ieder geval de moeite waard om te bewaren. Iets waar heemkundekring De Ketsheuvel zich voor inzet. Word ook lid en meldt u aan via www.deketsheuvel.nl.
Kees Grootswagers, lid heemkundekring De Ketsheuvel